Uprawnienia policji w czasie pandemii. O co mogą Cię zapytać? Co mogą zrobić?
Uprawnienia policji w czasie pandemii nieco się zwiększyły. Polscy funkcjonariusze, wspierani przez żandarmerię wojskową zyskali prawo rozliczania obywateli z przestrzegania zaleceń rządowych. Co mogą, a czego nie mogą wymagać od nas policjanci?
Zakaz przemieszczania się
20 marca 2020 roku ogłoszono stan epidemii w Polsce, zaś 31 marca rząd wprowadził nowe obostrzenia dotyczące aktywności obywateli. Najważniejszym wymogiem jest konieczność pozostawiania w domach, co ma zapobiec rozprzestrzenianiu się koronawirusa i spłaszczeniu krzywej zachorowań. Rząd dokładnie sprecyzował, w jakich sytuacjach mamy prawo opuścić dom, jednak nie brakuje opinii, że zalecenia mogłyby być ciut bardziej logiczne.
Najczęściej podnoszona wątpliwość dotyczy obowiązku zachowania dwumetrowego dystansu podczas przebywania poza miejscem zamieszkania. Nikt nie kwestionuje konieczności unikania kontaktu z osobami obcymi, jednak nie brakuje pytań o sens izolowania się od… domowników.
Wątpliwości mają również prawnicy. Były polityk, mec. Roman Giertych twierdzi nawet, że niektóre przepisy zostały wprowadzone bezprawnie, bo warunkiem ich obowiązywania jest stan wyjątkowy, a takiego w Polsce na razie nie ma. W tej sytuacji, jak zapewnia Giertych, po powrocie do normalności, będzie można zakwestionować nałożone mandaty na drodze sądowej.
Policja też miewa wątpliwości wobec przyznanych jej nadzwyczajnych uprawnień. Ale, oczywiście, w obecnej trudnej sytuacji, dużo lepiej jest ze sobą współpracować niż się kłócić. Dlatego warto wiedzieć, na co możemy pozwolić policjantowi, żeby ułatwić mu już i tak trudną służbę.
Uprawnienia policji w czasie pandemii
- Kiedy znajdujemy się poza domem, funkcjonariusz może nas zapytać, w jakim celu się przemieszczamy. W takich sytuacjach powinna wystarczyć odpowiedź, że jesteśmy w drodze do lub z pracy albo zaistniała konieczność zrobienia zakupów. Nie chodzi tylko o żywność lub niezbędne leki. Jeśli na przykład mamy awarię w domu, mamy prawo pójść do marketu budowlanego po niezbędne części lub narzędzia. W przypadku, gdy cel wyjścia nie mieści się z kategorii koniecznych, funkcjonariusz może wszcząć postępowanie lub nałożyć mandat.
- Policjant może nas wylegitymować. Jednak jeśli nie mamy przy sobie dokumentu ze zdjęciem, powinno mu wystarczyć oświadczenie.
- Funkcjonariusz może sprawdzić: czy nie jesteśmy objęci kwarantanną, czy zachowujemy wymaganą odległość 2 metrów od innych osób, czy nie przebywamy w grupie większej niż dwie osoby, czy mamy ukończone 18 lat, bo jeśli nie mamy, to przebywanie poza domem bez osoby dorosłej jest obecnie zabronione. W tej sytuacji konsekwencje, np. w postaci mandatu ponoszą rodzice lub opiekunowie osoby niepełnoletniej.
- Policjant ma prawo dokonać zatrzymania oraz przeprowadzenia kontroli osobistej oraz bagażu w sytuacji podejrzenia popełnienia przestępstwa lub czynu zabronionego.
W każdej sytuacji można odmówić przyjęcia mandatu, jednak wtedy trzeba liczyć się z postępowaniem sądowym i ewentualnymi dalszymi kosztami w przyszłości.
Warto pamiętać, że karę w postaci mandatu w kwocie od 5 do 30 tysięcy złotych może nałożyć również inspektor sanitarny. W takiej sytuacji trzeba uiścić należność w terminie do 7 dni, a potem ewentualnie zaskarżyć mandat do sądu.
Prawa obywatela
W trakcie zatrzymania, przeszukania lub kontroli osobistej, funkcjonariusz nie może naruszać godności obywatela, ani przystępować do takich czynności w miejscu publicznym. W komisariacie rewizja osobista może być dokonana tylko przez osobę tej samej płci, co zatrzymany.
Policjantowi nie wolno korzystać ze środków bezpośredniego przymusu bez uzasadnionego powodu ani zatrzymywać obywatela dłużej niż to niezbędne.
Uwaga! Nawet jeśli mają rację ci prawnicy, którzy twierdzą iż zakaz przemieszczania się jest nieuzasadniony w sytuacji, gdy w Polsce nie obowiązuje stan wyjątkowy, poszczególne zapisy, jak np. zachowanie dystansu 2 metrów czy zakaz korzystania z parków mogą obowiązywać, nawet przy założeniu bezpodstawności zakazu przemieszczania się.
