Tajemnice kopalni złota Złoty Stok: Od fuggerów do arszeniku

Kopalnia złota, zlokalizowana w Złotym Stoku na obrzeżach Kotliny Kłodzkiej, wyróżnia się długą historią. Jej eksploatacja rozpoczęła się już w XIII wieku i trwała aż do lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy to niespodziewanie obiekt został zamknięty i zatopiony. Przyczyny tego działania pozostają nieznane. Kopalnia została reaktywowana 28 lat temu, jednak nie w celach wydobywczych, a turystycznych.

Złoto, pozyskiwane w Złotym Stoku przez wieki, miało istotny wpływ na dzieje całego świata. Od czasów średniowiecznych, kopalnia należała do Fuggerów, przodków obecnych Fukierów, właścicieli renomowanej winiarni w Warszawie, posiadających wino z pierwszej połowy XVIII wieku. Fuggerowie znani byli ze swojej wizji biznesowej, inwestując umiejętnie w kopalnie miedzi, srebra i oczywiście złota. Nie inaczej było w przypadku kopalni w Złotym Stoku, która dostarczała aż osiem procent całkowitej produkcji złota na kontynencie.

Dzięki złotu z tej kopalni, Fuggerowie wsparli hiszpańską królową Iza-belę, umożliwiając finansowanie wyprawy Kolumba do Indii, która zaskakująco zakończyła się odkryciem Ameryki.

Złoto Fuggerów przyciągało uwagę licznych inwestorów. Wśród nich był znany krakowski rzeźbiarz Wit Stwosz, który zachęcony obietnicą czterokrotnego zwrotu z inwestycji, zainwestował swoje honorarium za wykonanie ołtarza w bazylice Mariackiej. Niemniej jednak, Stwosz został oszukany i w akcie rozpaczy podrobił weksel, co doprowadziło go do więzienia we Wrocławiu, a następnie do ciemnicy w Norymberdze.

Fuggerowie, pomimo bogactwa złóż w Złotym Stoku, nie dbali o bezpieczeństwo pracy górników, co doprowadziło do jednej z najgłośniejszych katastrof - zawalenia się 72-metrowego szybu w sztolni "Złoty Osioł".

Historia kopalni wzbogaciła się również o wprowadzenie przez Wilhelma Güttlera, w 1848 roku, innowacyjnej metody produkcji złota, opierającej się na chlorowaniu i wyługowywaniu metalu. Güttlerowie, włącznie z Gertrudą, która posiadała m.in. kopalnię złota i fabryki, byli ważnymi postaciami dla przemysłu i kultury miasta aż do 1945 roku.

W Złotym Stoku doszło również do ważnego odkrycia w produkcji arseniku, który znalazł zastosowanie w wielu branżach. W XIX wieku odkryto, że barwnik z arsenikiem – zieleń Scheelego, może być śmiertelnie toksyczny przy wilgotnieniu tapet zawierających tę substancję.

Pomimo historii nacechowanej tragediami, w Złotym Stoku działa do dzisiaj fabryka czarnego prochu, którą uznaje się za unikatowy obiekt przemysłowy, nieudostępniony dla zwiedzających ze względu na rodzaj produkcji.

Złoty Stok wciąż oferuje możliwości odkrywcze, kryjąc w sobie sekrety minionych epok, w tym dziedzictwo III Rzeszy, chronione przed zainteresowaniem publicznym przez trudno dostępne tereny.