Stonehenge zagrożone? UNESCO chce wykreślić to miejsce z listy

Stonehenge, reprezentujące jedno z najbardziej rozpoznawalnych starożytnych megalitycznych konstrukcji w Europie, stoi przed ryzykiem wykreślenia z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO. Taki los może spotkać tę budowlę ze względu na ambitne plany rządu brytyjskiego dotyczące znaczącej inwestycji infrastrukturalnej w jej pobliżu.

Dyskusje na temat planów budowy tunelu drogowego przechodzącego pod przestrzenią Stonehenge toczą się od kilku lat. W ostatnim okresie, ten temat ponownie zyskał na aktualności.

W lutym 2024 r., decyzja sędziego Sądu Najwyższego Anglii zaprzeczyła skardze na plany konstrukcyjne tunelu drogowego poniżej poziomu terenu, na którym znajduje się obiekt dziedzictwa UNESCO w Wiltshire. Po tejże decyzji, projekt ten stał się tematem szeroko komentowanym i dyskutowanym.

"To był czarny dzień dla Wielkiej Brytanii" - oświadczył John Adams, lider grupy Stonehenge Alliance, angażującej się w działania przeciwbudowlane, odnośnie do tego wydarzenia, przytoczony przez BBC. "Wyobraźcie sobie, co by było, gdybyśmy usłyszeli, że zamierzają zbudować obwodnicę nad egipskimi piramidami? Pomyślelibyśmy, że to coś niewyobrażalnego, a tutaj dzieje się naprawdę" - podkreślił.

Kontynuacja artykułu znajduje się pod materiałem wideo

Według wypowiedzi przedstawicieli National Highways, budowa tunelu ma na celu zmniejszenie natężenia ruchu na notorycznie zakorkowanej drodze A303, biegnącej w pobliżu Stonehenge i obecnie zapewniającej turystom widok na te prehistoryczne konstrukcje. Plan zakłada przeniesienie głównej autostrady do położenia podziemnego. Na powierzchni ziemi nadal będzie dostępny pas drogowy przeznaczony dla pieszych, rowerzystów oraz jeźdźców konnych.

UNESCO wyraźnie krytykuje ten pomysł. Organizacja alarmuje, że realizacja inwestycji doprowadzi do zniszczenia Stonehenge, co może skutkować umieszczeniem go na liście obiektów zagrożonych, będącego pierwszym krokiem do wykreślenia z listy Światowego Dziedzictwa. "Tylko trzy miejsca Światowego Dziedzictwa zostały usunięte z listy, a Wielka Brytania ma już jedno - Liverpool, która straciła swój status w 2021 r. Gdyby Stonehenge również zostało usunięte z listy, byłaby to międzynarodowa kompromitacja" - zauważył John Adams.

Przeciwko planom budowy tunelu opowiedzieli się również archeolodzy. "Szacuje się, że pół miliona artefaktów zostanie usuniętych bez ewidencji i porzuconych w innym miejscu. Jest to nie tylko wielka strata dla nas, ale także dla archeologów, którzy mogą wykopać te artefakty w przyszłości i dokładnie zbadać" - wskazał prof. Mike Parker Pearson, archeolog z University College London, w wypowiedzi dla BBC.

Stonehenge, położony na równinie Salisbury w Anglii, jest prehistorycznym monumentem z okresu neolitu i wczesnej epoki brązu, budowanym w etapach między 3000 a 1520 rokiem p.n.e. Składa się z zewnętrznego pierścienia pionowych kamieni sarsen, każdy o wysokości około 4 metrów i wadze około 25 ton, zwieńczonych poziomymi kamieniami. Wewnątrz znajduje się pierścień mniejszych błękitnych kamieni. Stonehenge jest najbardziej zaawansowanym architektonicznie kręgiem kamiennym z epoki kamienia i od wieków fascynuje historyków oraz archeologów swoimi tajemnicami​